O&S en het Kohnstamm Instituut doen elk jaar onderzoek naar hoe de interventies bijdragen aan de ontwikkelkansen van leerlingen. Deze publicatie gaat over het derde subsidiejaar (schooljaar 2021/’22). De deelnemende scholen geven jaarlijks een schriftelijke uitleg over wat zij met het geld doen. O&S onderzoekt aan de hand hiervan hoe de scholen de subsidie inzetten en tot welke opbrengsten dit volgens hen heeft geleid. Het Kohnstamm Instituut heeft daarnaast dit jaar vijf deelnemende scholen beschreven in schoolportretten.

Extra onderwijstijd voor Amsterdamse leerlingen

Bij de start van de Kansenaanpak VO in 2019 heeft de gemeente Amsterdam drie ambities geformuleerd waarvoor scholen subsidie kunnen aanvragen:

1. tegengaan onderwijsachterstanden op taal en rekenen;
2. vergroten ouderbetrokkenheid;
3. bevorderen opstroom en voorkomen afstroom van individuele leerlingen.

De ruim 7.500 leerlingen op de 33 deelnemende scholen hebben gemiddeld 2,4 uur extra onderwijstijd per week gekregen. De scholen hebben interventies ingezet die zich richten op de cognitieve ontwikkeling van leerlingen, de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen en op de betrokkenheid van ouders. Andere interventies richten zich op de betrokkenheid van ouders.

Bijna alle scholen hebben onder andere ingezet op het versterken van de cognitieve ontwikkeling van leerlingen. Die scholen rapporteren vooral een vooruitgang in de kernvakken taal/Nederlands en/of rekenen/wiskunde. Soms hoort Engels daar ook bij. Meerdere scholen die hebben ingezet op het versterken van de sociaal-emotionele ontwikkeling, melden een verbetering in het zelfvertrouwen van leerlingen. Ook zien zij een sterkere motivatie onder leerlingen en een verbetering in de sfeer op school. Veel van de scholen die hebben ingezet op het versterken van de ouderbetrokkenheid geven aan dat de relatie met ouders is verbeterd.

Schoolportretten

Het Kohnstamm Instituut heeft schoolportretten gemaakt van vijf deelnemende scholen. Uit ander onderzoek blijkt dat vijf factoren een positief effect hebben op de onderwijskansen van leerlingen:

1. de culturele achtergrond van leerlingen waarderen;
2. meertaligheid van leerlingen als een meerwaarde beschouwen;
3. hogere verwachtingen van leerlingen koesteren;
4. compenseren voor schaduwonderwijs;
5. en het zelfvertrouwen van leerlingen vergroten.

Vooral waardering voor de culturele achtergrond van leerlingen is een belangrijk thema in de schoolportretten. Alle vijf de scholen besteden hier aandacht aan. Een cultureel divers docententeam dat zich goed met leerlingen kan identificeren, en andersom, speelt hierbij een belangrijke rol.

Veel interventies zijn gericht op het bieden van maatwerk. Het succes van de interventies is daarom in grote mate afhankelijk van de beschikbaarheid van voldoende tijd en aandacht voor individuele leerlingen. Daarmee hangt het succes af van de beschikbaarheid van personeel. Daarnaast is het belangrijk dat de visie en het beleid van de school duidelijk zijn en breed gedeeld worden onder het schoolteam. Ook is het van belang dat de docenten affiniteit hebben met de doelgroep van de school. Verder moeten de inhoud en vorm van de interventies goed aansluiten bij de rest van het curriculum.

Contactpersonen

• Leyla Reches (O&S)
• Annabel Vaessen (Kohnstamm Instituut)