Termen en categorieën bij Onderzoek en Statistiek
Onderzoek en Statistiek (O&S) ziet het als zijn taak om de stad zo correct mogelijk te beschrijven. Om dat te doen delen we mensen in groepen in. We streven ernaar dat Amsterdammers zichzelf herkennen in de categorieën waarin wij hen indelen en hoe we die categorieën noemen. Dat kan veranderen met de tijd. We gebruiken nu termen die we voorheen niet gebruikten en andersom. Ook presenteerde O&S voorheen statistieken over groepen die we op dit moment niet meer onderscheiden.
We stellen onszelf in het algemeen drie vragen als we inwoners indelen in groepen. De antwoorden op elk van deze vragen kunnen variëren in de loop van de tijd.
- Naar welke kenmerken kijken we?
- Hoe delen we de groepen in categorieën in op grond van die kenmerken?
- Welke termen gebruiken we voor de groepen die we op die manier onderscheiden?
Kenmerken
Welke gegevens de overheid registreert over inwoners verandert door de tijd heen. Dat hangt af van de beschikbare bronnen maar ook aan het belang dat de overheid hecht aan het bijhouden van sommige gegevens. Zo hield het Gemeentelijk Bureau van Statistiek, de voorganger van O&S, tot en met 1911 bij hoeveel huwelijken werden gesloten tussen Amsterdammers die allebei niet konden schrijven of waarvan een van de twee gehuwden niet kon schrijven. Tegenwoordig publiceren we veel cijfers over het opleidingsniveau van Amsterdammers. Zo maken we rapporten over het opleidingsniveau van de ouders van schoolgaande kinderen.
Zie ook
Categorieën
Vervolgens analyseert O&S de beschikbare informatie op een bepaalde manier. We trekken scheidslijnen om groepen te vormen. Deze groepen hebben verschillende ervaringen en perspectieven: hun leven ziet er anders uit en zij ervaren de stad anders. Categorisering is vooral nodig om deze verschillende ervaringen en perspectieven te laten zien. We vinden het daarbij belangrijk dat we Amsterdammers niet reduceren tot de categorie waarin we ze op dat moment indelen. Daarnaast geven we geen waardeoordeel aan de verschillende categorieën: er is geen categorie beter of slechter dan de andere.
Recent hebben we bijvoorbeeld onze indeling van herkomstgroepen veranderd. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) paste de categorisering van de bevolking naar geboorteland van een persoon en van diens ouders aan. O&S heeft die nieuwe indeling gevolgd. Wel maakte O&S eigen keuzes over de termen die we voor de nieuwe categorieën gebruiken.
Termen
Dat brengt ons meteen tot het laatste punt. Ook de termen die we gebruiken, kunnen veranderen in de loop der jaren. Voorbeelden hiervan zijn de termen die we gebruiken om over opleiding of genderdiversiteit te rapporteren.
O&S denkt voortdurend na over dit proces van identificatie, categorisering en benoeming. We volgen hierbij de maatschappelijke discussie, inzichten uit de wetenschap en de keuzes van instellingen zoals het CBS en het Sociaal Cultureel Planbureau. De indelingen en de termen die we gebruiken blijven daarom veranderen. Wij werken aan onze eigen schrijfwijzer, de O&S Hokjesgids. Die gids geeft een actueel overzicht van en redenering achter de categorieën die wij gebruiken en de labels die wij daaraan geven.
Heeft u vragen over onze categorisering en terminologie? Neem dan contact op met redactie.os@amsterdam.nl