Vorig jaar zetten van de ene op de andere dag Amsterdamse leraren het digitale basisonderwijs op. Bijna alle scholen lukte het om elke leerling les te geven.

Kinderen zonder computer konden eerst niet meedoen met de online lessen. Daarom zijn er notebooks en internetverbindingen uitgedeeld. Ruim 4.600 apparaten.

Bijna 20% van de basisschoolleerlingen kreeg extra hulp en ondersteuning van school tijdens de eerste schoolsluiting. Hoger opgeleide ouders kunnen hun kind vaker prima helpen (78%) dan lager of middelbaar opgeleide ouders (58%). Ongeveer de helft van alle ouders zegt dat hun kind hulp nodig heeft bij het online onderwijs.

Met de toetsresultaten van voor en na de eerste lockdown, kunnen we zien hoeveel de leergroei van de kinderen was. Deze leergroei vergelijken we nu met de leergroei van het jaar ervoor. We zien dat leerlingen zich in de schoolsluiting minder snel ontwikkelden. Zowel bij lezen als bij rekenen is de leergroei lager. Als we dezelfde vergelijking maken maar de leerlingen uitsplitsen naar werkniveau dan zien we een paar dingen:

• Bijna alle leerlingen gingen thuis minder goed vooruit.
• De beste rekenaars maakten de minste leergroei door. Misschien lukte de rekenles thuis niet goed?
• Maar de beste lezers gingen thuis juist harder vooruit dan op school.

Op rekenen is het effect van de schoolsluiting goed te zien in het volgende diagram. Dit diagram toont de gemiddelde leergroei van de leerlingen per school. Voor elke leerling is uitgegaan van groei volgens het eigen niveau. Dus zoals kinderen zich een jaar eerder ontwikkelden zonder een schoolsluiting. Als een school boven deze lijn komt presteert de school beter dan het Amsterdamse gemiddelde. Vanaf de nullijn is er sprake van achteruitgang. Dat gebeurt maar op enkele scholen.

De scholen staan hier ook gesorteerd naar opleidingsniveau en inkomen van de ouders. Deze groene lijn geeft nu de gemiddelde leergroei aan over de sociaal-economische as. De extra daling van deze crisis voor leerlingen met een lage sociaal-economische positie komt boven op hun bestaande risico op onderwijsachterstand. Dit was rekenen, nu voor lezen.

Bij begrijpend lezen is het sociaal-economische effect iets minder sterk, maar zeker ook aanwezig. De spreiding in leergroei is hier groter, met scholen ruim boven de leergroei van vorig jaar maar helaas ook scholen met een resultaat van onder het gemiddelde van voor de schoolsluiting. Een achteruitgang op lezen dus.

Effecten op leergroei in deze crisis zijn bij sommige scholen groter geweest dan bij andere. Laten we eens kijken naar Sara en Adam uit groep 7, die voor corona beide op het hoogste rekenniveau zaten.

• Sara zit op een school met veel ouders in een hoge sociaal-economische positie. Door de schoolsluiting had zij wat meer kans om een vaardigheidsniveau te zakken. In totaal 27 procent kans om een niveau te zakken.
• Adam zit op een school met veel ouders in een lage sociaal-economische positie. Door de schoolsluiting had hij flink wat meer kans om een vaardigheidsniveau te zakken, maar hij had al wat meer kans om een niveau te zakken. Daardoor had Adam uiteindelijk 41 procent kans om een niveau te zakken.

Zo’n achteruitgang is het verschil tussen een vwo of havo advies. Het is de vraag of die achterstand later nog ingehaald kan worden.