Schooladviezen voor het voortgezet onderwijs

In de monitor schoolloopbanen voortgezet onderwijs brengt Onderzoek en Statistiek (O&S) de onderwijsloopbanen van Amsterdamse leerlingen in kaart, vanaf het moment dat ze een basisschooladvies ontvangen en de overstap maken naar de middelbare school tot aan het behalen van een diploma. In deze factsheet staat het basisschooladvies in groep 8 centraal. Nieuw is dat voor het eerst in beeld is gebracht hoe de schoolloopbaan van leerlingen eruit ziet die een ander schooladvies hebben gekregen dan de centrale eindtoets uitwees.

Ontwikkeling basisschooladviezen naar opleidingsniveau ouders en geslacht

Het aandeel Amsterdamse leerlingen dat in groep 8 een dubbeladvies voor vmbo-t/havo en havo/vwo heeft ontvangen is in schooljaar 2020/’21 licht gestegen. De enkele adviezen voor vmbo-t en havo zijn in dit schooljaar minder vaak afgegeven. Daarnaast valt op dat het aandeel leerlingen met een vwo-advies na een daling in schooljaar 2019/’20 weer is toegenomen. In dat schooljaar waren alle scholen vanaf maart gesloten vanwege de Covid-19-pandemie en is er geen centrale eindtoets afgenomen. Leerlingen konden hierdoor geen gebruik maken van hun recht op heroverweging van het schooladvies als het toetsadvies hoger uitvalt. De daling in het aandeel vwo-adviezen was iets sterker onder jongens dan onder meisjes. In schooljaar 2020/’21 kregen jongens weer net zo vaak een vwo-advies als ervoor, voor meisjes geldt dat zij vaker een vwo-advies kregen dan vóór de pandemie. Dit wijkt af van het landelijke beeld, waar het aandeel vwo-adviezen in schooljaar 2020/’21 juist bij jongens sterker is gestegen dan bij meisjes.

Meisjes met ouders die maximaal een mbo-1 opleiding hebben afgerond kregen tijdens de schoolsluiting in schooljaar 2019/’20 vaker een advies voor het praktijkonderwijs t/m vmbo-k. Ook kregen zij minder vaak een havo of havo/vwo-advies. In schooljaar 2020/’21, toen er weer een eindtoets was, kregen meisjes weer even vaak een van deze adviezen als vóór de pandemie. Het lijkt alsof er van deze meisjes soms lagere verwachtingen zijn dan dat zij op de eindtoets laten zien.

Onder- en overadvies en behaald diploma

Gemiddeld wees de eindtoets in schooljaar 2020/’21 bij bijna de helft van de Amsterdamse kinderen op een lager advies dan het schooladvies. Dit aandeel heeft altijd al hoog gelegen in Amsterdam in vergelijking met het landelijk gemiddelde. Een vijfde van de Amsterdamse leerlingen had recht op een heroverweging van het schooladvies door een hoger toetsadvies. De helft van deze leerlingen kreeg hierna een bijgesteld advies, tegenover een kwart van alle leerlingen in Nederland. Bij leerlingen met ouders die maximaal een mbo-1 opleiding hebben afgerond wijst de eindtoets vaker op een hoger advies dan het schooladvies. Zij krijgen vervolgens minder vaak een bijgesteld advies.

Van de leerlingen met een bijgesteld advies halen zeven op de tien een diploma op dit niveau. Van de leerlingen zonder bijgesteld advies heeft een kwart een diploma op een hoger niveau gehaald, dus op het niveau dat de eindtoets aangaf. Wanneer zij kansrijk waren geadviseerd en een bijstelling hadden gekregen zou wellicht een groter aandeel een diploma op het niveau van hun toetsadvies hebben gehaald.

Monitor schoolloopbanen voortgezet onderwijs

O&S heeft in een andere factsheet gekeken naar niveauwisselingen en schoolwisselingen tijdens de schoolloopbaan. Er wordt ook onderzoek gedaan naar het aantal leerlingen dat diploma’s stapelt in het voortgezet onderwijs en hun vervolgonderwijs, deze factsheet verschijnt naar verwachting in het voorjaar van 2023.

Wilt u meer weten over de schoolloopbanen van Amsterdamse middelbare scholieren? Met het interactieve schoolloopbanen dashboard kunt u zelf aan de slag met het beantwoorden van uw onderzoeksvraag.

Correctie 12 januari 2023:

In de eerdere versie zijn alle leerlingen die examen hebben gedaan tot gediplomeerden gerekend, in plaats van alleen de geslaagde leerlingen. Dit heeft geen gevolgen voor de beschreven uitkomsten, maar is voor de nauwkeurigheid aangepast.