In 2020 is de gemeente Amsterdam een aanpak gestart tegen seksuele intimidatie en seksueel geweld (SISG). O&S heeft vragen over SISG toegevoegd aan de VMAA om de aard en omvang van de problematiek in Amsterdam beter in beeld brengen. In totaal vulden in 2023 14.040 Amsterdammers van 15 jaar en ouder de vragenlijst in.

Tegen de zin aangeraakt of vastgepakt met seksuele bedoelingen

18 procent van de ondervraagde Amsterdammers werd ooit weleens tegen de zin aangeraakt of vastgepakt met seksuele bedoelingen. Vrouwen maakten aanzienlijk vaker ooit fysieke seksuele grensoverschrijding mee dan mannen: 29 procent van de vrouwen kreeg ermee te maken tegenover 6 procent van de mannen. In de afgelopen 12 maanden maakte 3 procent van de Amsterdammers dit mee.

Aan Amsterdammers die in de afgelopen 12 maanden slachtoffer werden, is gevraagd waar het laatste voorval plaatsvond. Het vaakst was dit in een uitgaansgebied (35 procent) of op straat (23 procent). Daarmee kwam fysieke seksuele grensoverschrijding vaker in een uitgaansgebied en minder vaak op straat voor dan in 2022 en 2021.

Van de Amsterdammers die fysieke seksuele grensoverschrijding meemaakten kenden de meesten de pleger(s) niet. Ongeveer een kwart kende de pleger(s) wel. Fysieke seksuele grensoverschrijding leidt bij veel slachtoffers tot emotionele en/of psychische problemen. Ruim de helft voelde zich door het voorval minder veilig. Ook had de helft van de slachtoffers na het voorval minder vertrouwen in mensen. Andere gevolgen die slachtoffers ervaren, zijn dat zij het voorval telkens opnieuw beleven, angstklachten en/of paniekaanvallen, slaapproblemen en depressieve klachten.

Desondanks ervaarde het merendeel (64 procent) van de slachtoffers het laatste voorval als verkeerd, maar niet als misdrijf. Een op de vijf ervaarde het voorval wel als een misdrijf. Dat is meer dan in 2022, maar minder dan in 2021. Slechts een op de tien slachtoffers meldde het voorval bij de politie. Dat aandeel is vergelijkbaar met eerdere jaren. Slachtoffers deden vooral geen melding omdat zij daar niet aan gedacht hadden, omdat het volgens hen niet zo belangrijk was of omdat ze het gevoel hadden dat het toch niet zou helpen.

Sexting-misbruik

Ook online kregen Amsterdammers te maken met seksuele grensoverschrijding. 3 procent geeft aan dat iemand ooit naaktfoto’s of -filmpjes van hem of haar online verspreidde of gedreigd heeft dit te doen. 46 procent van de slachtoffers hield hier emotionele of psychische problemen aan over. Dat is een aanzienlijke stijging ten opzichte van 2022 toen dit 33 procent was. Het aandeel ligt ook hoger dan bij fysieke grensoverschrijding (36 procent).

Meer dan de helft (55 procent) van de slachtoffers van sexting-misbruik meldde het voorval, meestal bij familie of vrienden. 18 procent deed aangifte bij de politie. 45 procent van de slachtoffers meldde het voorval bij niemand.

Onveiligheidsbeleving

Onder Amsterdammers die ooit te maken hebben gehad met fysieke seksuele grensoverschrijding ligt het aandeel dat zich weleens onveilig voelt in de eigen buurt hoger dan onder Amsterdammers die dit niet hebben meegemaakt. Onder de slachtoffers die het voorval recent meemaakten (in de afgelopen 12 maanden) is dit aandeel nog hoger. Dat geldt ook voor de groep slachtoffers bij wie het voorval plaatsvond in de eigen buurt.

De veiligheidsbeleving in een buurt hangt af van veel verschillende factoren. Daarnaast hebben sommige mensen een grotere kans om (herhaald) slachtoffer te worden dan anderen. Risicofactoren voor herhaald slachtofferschap zijn bijvoorbeeld ook slachtoffer zijn van ander geweld of andere strafbare feiten en in een wijk wonen waar veel criminaliteit voorkomt. Het is dus niet duidelijk of slachtofferschap van fysieke seksuele grensoverschrijding de (enige) oorzaak is van de verminderde veiligheidsbeleving.