Onderzoek en Statistiek levert door middel van onderzoek informatie die behulpzaam is bij het ontwikkelen en evalueren van beleid op alle beleidsterreinen. O&S beschikt over uitgebreide en actuele - al dan niet statistische - gegevens over Amsterdam op het gebied van bijvoorbeeld wonen, leefbaarheid, bevolking, werkgelegenheid, parkeren, veiligheid en infrastructuur. Ook doet O&S veel onderzoek op het terrein van medewerker- en klanttevredenheid.

Onderzoeksmethoden

Kwantitatieve methoden

Bij kwantitatief onderzoek wordt een grote groep mensen ondervraagd. De vragenlijsten bestaan vooral uit gesloten vragen: de respondent kan een keuze maken uit vooraf opgestelde antwoorden. De resultaten worden uitgedrukt in percentages. Kwantitatief onderzoek wordt bij O&S uitgevoerd met behulp van de onderstaande methoden.

• Telefonisch onderzoek Telefonisch onderzoek is een goede keuze als een grote groep mensen ondervraagd moet worden en deze mensen ook nog eens verspreid zijn over een groot gebied. Deze vorm van onderzoek is in korte tijd te realiseren en de resultaten zijn snel inzichtelijk.

• Schriftelijk onderzoek Schriftelijk onderzoek is geschikt als er voldoende tijd is en het van belang is dat respondenten zonder tussenkomst van een interviewer nadenken over hun antwoorden. Er zijn twee belangrijke randvoorwaarden bij deze methode: de adressen van de doelgroep moeten beschikbaar zijn en er moet bij de respondenten voldoende betrokkenheid bij het onderwerp zijn om mee te willen werken. Schriftelijk onderzoek kent een relatief lange doorlooptijd.

• Face-to-face onderzoek Face-to-face onderzoek kent vele vormen. Zo kan een enquêteur op straat willekeurige voorbijgangers naar hun mening te vragen, huis-aan-huis enquêteren in een bepaalde wijk of op afspraak een interview afnemen als de gespreksduur iets langer is. Deze methode heeft een aantal voordelen: de interviewer kan de vragen toelichten, de respondenten voelen zich persoonlijk aangesproken en het is een goede manier om lastig te bereiken groepen te ondervragen.

• Online onderzoek Online onderzoek kan op verschillende manieren worden uitgevoerd. Bij de eerste krijgt de respondent een e-mail met uitleg over de enquête en een internetlink naar de vragenlijst. Een andere methode is om potentiële deelnemers via een banner of pop-up op een website uit te nodigen. O&S beschikt over een digitaal panel van Amsterdammers die hebben aangegeven regelmatig via internet te willen meewerken aan onderzoek van OIS. Daarnaast beheert OIS ook enkele stadsdeelpanels. Meer informatie kijk op: Onderzoek.

Kwalitatieve methoden

Bij kwalitatief onderzoek gaat het vooral om de vraag waarom mensen iets vinden. Er wordt gewerkt met kleine steekproeven en open vragen waarbij de respondent vrij is om zelf een antwoord op de vraag te formuleren. Kwalitatief onderzoek kan goed op zichzelf staan, maar wordt ook vaak gebruikt in de voorbereiding van kwantitatief onderzoek of ter verdieping van kwantitatieve onderzoeksresultaten. OIS biedt de volgende methoden van kwalitatief onderzoek aan: groepsgesprekken, minisessies en individuele interviews.

• Groepsgesprekken en minisessies Groepsgesprekken zijn geschikt om in korte tijd te achterhalen welke meningen en waarden er binnen groepen bestaan over een probleem of vraagstuk. Een groepsgesprek wordt gevoerd met 7 tot 9 deelnemers en een gespreksleider. Soms zijn groepsgesprekken niet haalbaar omdat respondenten moeilijk te vinden zijn, de onderzoeksgroep beperkt is of vanwege tijdsdruk. Dan zijn minisessies een alternatief: groepsdiscussies met 3 tot 5 personen. Minisessies hebben als nadeel dat er minder sprake is van groepsprocessen. Voordeel is dat er dieper op de materie kan worden ingegaan omdat de gespreksleider sneller kan bijsturen.

• Individuele (single) interviews Hierbij is sprake van één respondent en één interviewer. Deze manier van informatie verzamelen is heel direct en intensief. Individuele gesprekken zijn bij uitstek geschikt om inzicht te krijgen in de manier waarop mensen nadenken over bepaalde zaken en hoe zij daar betekenis aan geven. Individuele interviews bieden verdieping en worden daarom vaak ingezet bij het identificeren van problemen en het achterhalen van oorzaken.

Onderzoeksproducten

• Desk research Desk research is een vorm van literatuurstudie die wordt uitgevoerd om te kijken wat er al aan bruikbare gegevens beschikbaar is over de onderzoeksvraag. Hierbij wordt gebruik gemaakt van rapporten, boeken, notities, beleidsstukken, et cetera. Op basis hiervan wordt beslist wat er nog onderzocht moet worden en op welke manier dat het beste kan gebeuren.

• Monitoronderzoek Een monitoronderzoek is een onderzoek dat op regelmatige tijdstippen wordt herhaald om bepaalde ontwikkelingen of trends te kunnen volgen. De informatie wordt periodiek en systematisch verzameld, zodat de informatie actueel en beleidsrelevant is, de indicatoren steeds hetzelfde zijn en dat er een ijkpunt is. Monitoronderzoek is vaak kwantitatief, maar kan aangevuld worden met kwalitatieve methoden om resultaten nader toe te lichten of te verklaren.

• Dienstverleningsonderzoek Dienstverleningsonderzoek brengt in kaart hoe mensen de dienstverlening van organisaties beoordelen. De evaluatie van de dienstverlening vindt vaak plaats aan de hand van een specifiek contactmoment. Ook inventariseert het onderzoek de interne processen die op de dienstverlening van invloed zijn.

• Klanttevredenheidsonderzoek Klanttevredenheidsonderzoek is breder dan dienstverleningsonderzoek: het onderzoek is gericht op de evaluatie van de relatie tussen organisatie en klant gedurende een langere periode. De dienstverlening is een onderdeel van die relatie. Ook hier wordt gekeken naar interne processen die van invloed zijn op de relatie tussen organisatie en klant.

• Medewerkertevredenheid In een onderzoek naar medewerkertevredenheid komen verschillende werk- en organisatiegerelateerde onderwerpen aan bod die van invloed kunnen zijn op de relatie tussen werkgever en werknemers.

• Evaluatieonderzoek Om na te kunnen gaan of beleid effectief is, wordt vaak evaluatieonderzoek gedaan. Hierbij is het van belang dat vooraf een nulmeting is gehouden om zodoende de effecten van beleid in beeld te kunnen brengen. Bij evaluatieonderzoek worden zowel kwantitatieve als kwalitatieve onderzoeksmethoden ingezet.

• Opinieonderzoek Opinieonderzoek wordt gebruikt voor het ad hoc peilen van meningen over actuele maatschappelijke thema’s of voor doorlopend opinieonderzoek. Het gaat bijna altijd om grootschalig, kwantitatief onderzoek.

• Omnibusonderzoek Een Omnibus is een multi-client onderzoek: de vragen worden ingebracht door verschillende opdrachtgevers die onafhankelijk van elkaar staan. Het onderzoek is dan ook een verzameling kleine, zelfstandige enquêtes over uiteenlopende onderwerpen. Het Omnibusonderzoek van O&S is een telefonische enquête die drie keer per jaar wordt gehouden. Doordat verscheidene bedrijven en organisaties aan de enquêtes meedoen, blijven de kosten beperkt.